AD

AD s. f. (pl. rzad. ADA, dim. ADŁA)

1. ziemia (grunt, powierzchnia ziemi): Ejweron ufer ad łȧjgt tifer śnej. ‘Wszędzie na ziemi leży głęboki śnieg.’; Y ȧm łöh yr ad ławt ȧ hobbit. ‘W pewnej norze ziemnej mieszkał sobie pewien hobbit.’

2. (wszech)świat (często w opozycji do tamtego świata: patrz → WEŁT): Uf dar łiwa ad höt ok dar kȧ nut, war zih ny fjet fjyr at. ‘Na tym kochanym świecie tylko ten nie ma biedy (nie cierpi niedostatków), kto się nie boi pracy.’ (przysłowie wilamowskie – HM 1930)

3. planeta ziemia: War’ȧs, fylȧjht istnjȧt ława ny nok uf ynzer Ad, oder oü uf andyn planeta? ‘Kto wie, być może życie istnieje nie tylko na naszej Ziemi, lecz także na innych planetach?’

4. gleba: Jałowikjy ad mü’a tyngja. ‘Jałową glebę trzeba nawozić.’

5. kraina, terytorium: Mongolyśy drowa ejwer^|füła ȧ diöf, wu łog nönd fu Oüswyncer Ad. ‘Wojska mongolskie napadły na wioskę, która leżała w pobliżu Ziemi Oświęcimskiej.’

6. obszar (np. zamieszkały lub wykorzystywany w jakimś celu, posiadany przez kogoś): Fu łand cy łand müsta’z zihja / ȧ śtykla ad, wȧjł’z ny krihja / wułda yr wełt, höfat ata; ‘Od kraju do kraju musieli szukać / kawałka ziemi, bo nie włóczyć się / chcieli po świecie, odrabiać pańszczyznę;’ (FB 2021); Dos ej ju ynzer ad! ‘To jest nasza ziemia!’