GAN₁

1. da(wa)ć: Wos gysty jum oüz gyśenk ufȧ gybürtstag? ‘Co mu dajesz / dasz na prezent na urodziny?’; Wifuł dibzakgiełd hösty’ȧ gan? ‘Ile dałeś im kieszonkowego?’

2. kłaść, umieszczać coś gdzieś: Wen dy byst mytum bihła fjetik, gej’s ufȧ tejś. ‘Kiedy skończysz [czytać] książkę, połóż ją na stole.’; No wos, gysty der myter elektryk ny röt? Gej dos dö, wa’h der hyłfa. Dos gysty dö, dan gȧbl – diöt ȧn myt ȧbysła gyłyk wyt’s jyntwi ata. ‘No co, nie dajesz sobie radę z elektryką? Daj to tu, pomogę ci. To dajesz tu, ten kabel – tam i przy odrobinie szczęścia jakoś to będzie działać.’ – z tym znaczeniem częściowo pokrywa się znaczenie czasownika → ŁEN.

3. da(wa)ć (do naprawy, przechowalni itp.): Yhy ga mȧj giełd yn bank. ‘Daję swoje pieniądze do banku.’; Der Jȧśki gyt zȧj oüta cy ryhta. ‘Jan daje swój samochód do naprawy.’; Müsty dos rykla gan cyr nyteryn. ‘Musisz dać tę sukienkę do krawcowej.’ – w tym znaczeniu (szczególnie dotyczy to dwóch ostatnich zdań) używa się również czasownika → ŁÖN.

4. da(wa)ć, udzielać: Gej mer nö ȧ śȧnc! ‘Daj mi jeszcze jedną szansę!’; Der śtüdant go jum ekstra lekcyja fum rȧhyn. ‘Student udzielał mu dodatkowych lekcji z matematyki.’; Bysty śüldirektor, ȧn hösty’ȧ uf zuwos dy derłiöetnys gan? ‘Jesteś dyrektorem szkoły, a dałeś im pozwolenie na coś takiego?’

5. (do)da(wa)ć (nadziei itp.): Dy sytuacyj ufum akcyjmiöek höt zih ferendyt, dos gyt mer höfnan. ‘Sytuacja na giełdzie się zmieniła, to daje mi nadzieję.’; O Göty Hjer, gej mer kroft, do’h dos dertriöe! ‘O Panie Boże, daj mi siłę, żebym to zniósł!’

6. da(wa)ć, produkować (np. mleko – o krowie): Di ołdy kü gyt śun mej kȧ myłih ny. ‘Ta stara krowa nie daje już więcej mleka.’; Dy byn gan yns hung. ‘Pszczoły dają nam miód.’

7. da(wa)ć, pożyczyć, pożyczać: Wysty mer gan dos bihła uf piöer tag? ‘Dasz mi tę książkę na kilka dni?’

UWAGA: czasownik GAN używany jest w konstrukcji s’gyt, używanej w znaczeniu ‘jest, istnieje, można znaleźć’: Y Wymysoü gyt’s hefa cy zan. ‘W Wilamowicach jest wiele do zobaczenia.’; S’gyt drȧj öeta fun śtüdanta... ‘Istnieją trzy rodzaje studentów...’; Y ider śtot gyt’s hefa krȧćum. ‘W każdym mieście można znaleźć wiele restauracji.’ – s’gyt łączy się zawsze z biernikiem (acc.).

UWAGA: w odróżnieniu większości pozostałych czasowników w języku wilamowskim, czasownik GAN w niektórych wypadkach nie wymaga spójnika łączącego się z czasownikiem w formie bezokolicznika (por. → CY₃): ufhjyn cy zyngja ‘przest(aw)ać śpiewać’, ale – gan śmekja ‘da(wa)ć spróbować’.

Por. też: rü gan ‘dać / dawać spokój’: Ga mer rü! ‘Daj mi spokój!’, ufgan ‘nadać (list)’, roüsgan ‘rozdać’.

Zob. też: → ÖBAHT GAN, → OÜSGAN