HEFA₁

HEFA₁ num., adv. (MEJER, MȦST-)

1. dużo, wiele: Hefa łoüt kuma uf Wymysoü – idys jür wo ȧmöł mejer. ‘Wielu ludzi przyjeżdża do Wilamowic – co rok coraz więcej.’; Dy mȧsta wymysiöejer kyndyn łjyta zih pönyś ołdyśt yr śül, ȧzu wiöe’s fjym krig. ‘Większość wilamowskich dzieci uczyło się polskiego dopiero w szkole, tak było przed wojną.’

2. (rzad.) znacznie, o wiele: Dos wiöe hefa cy śwjer cy maha. ‘To było dalece za trudne do zrobienia.’

3. często: S’wüt «bronzowik» ej hefa gybroüht, ȧ «broün» kena ny oły. ‘Wyraz «bronzowik» (‘brązowy’) jest często używany, a «broün» (‘ts.’) znają nie wszyscy.’

UWAGA: w odróżnieniu od języka polskiego, w języku wilamowskim czasownik zawsze występuje w liczbie mnogiej, jeśli podmiot nazywa więcej niż jeden przedmiot, koncept, zwierzę lub osobę, por.: Hefa łoüt zȧjn kuma. ‘Przyszło dużo ludzi.’; S’wün fejł toüa ym park. ‘W parku było wiele gołębi.’; Ȧ toüzyt oüta zȧjn fergejngyfiöen. ‘Przejechało tysiąc samochodów.’

Por. też: hefa möł ‘wiele razy, często’: Dos wiöe ju hefa möł y Wymysoü, do der kłop ȧn dy bow ufum kjyhüf ekstra łöga. ‘W Wilamowicach często się zdarzało, że mąż i żona na cmentarzu leżeli (tj. byli pochowani) osobno.’; Kuźe cün mer mejer möł! ‘Przychodź do mnie częściej!’; Dos ho’h śun hefa möł gymaht ȧn s’hułf nist ny. ‘To (z)robiłem już wiele razy / często i to nic nie pomogło.’

Zob. też: → MEJER