WȦŁ

WȦŁ conj.

1. zanim: Jyśter śtinda dy Wymysiöejeryna fum bet ny uf, wȧł zy zih ny hota gyhoüt. ‘Dawniej Wilamowianki nie wstawały z łóżka, zanim się nie zaczepiły.; Wȧł dy klina kyndyn zih ny oüsłjyn rymcygejn, to krihja zy rym. ‘Zanim małe dzieci nauczą się chodzić, to raczkują.’

2. tak długo, jak; dopóki; aż: Wȧł dy müter ławt, wawer błȧjn y Wymysoü. ‘Tak długo, jak matka żyje, zostaniemy w Wilamowicach.’; Wȧł dy baba ławt, kuztwer dyham ind wymysiöeryś. ‘Dopóki żyła babcia, zawsze rozmawialiśmy / rozmawiałyśmy w domu po wilamowsku.’; Wi’h wiöe klin, ging yh fur śül ny yn ham, ok yh hiöert, wȧł dy baba kymt cyr śül. ‘Jak byłem mały / byłam mała, nie szedłem / nie szłam ze szkoły do domu, tylko czekałem / czekałam, aż babcia przyjdzie do szkoły.’

3. ponieważ, bo, dlatego że: Yhy bej ȧzu rut gywiöda, wȧł’s mer yta wiöem ej. ‘Jestem taki czerwony / taka czerwona dlatego, że jest mi gorąco.’; Wen der Poüł nö klin wiöe, bot’ȧ śtȧjd dy ełdyn, do zy jum zułda łaza, wȧł der Poüł wułd ȧłȧn ny łaza. ‘Gdy Paweł był jeszcze mały, ciągle prosił rodziców, aby mu czytali, ponieważ Paweł nie chciał czytać sam.’

Rzadko używana bywa forma wȧjł (we wszystkich trzech znaczeniach).