WYSA

WYSA v. (imp. sg. WȦ(S), pl. WYST; part. perf. GYWÖST + hon)

praesens	sg.	pl.
1. p.	WȦ(S)	WYSA
2. p.	WȦST	WYST
3. p.	WȦ(S)	WYSA

praeteritum	sg.	pl.
1. p.	WÖST	WÖSTA
2. p.	WÖST(ST)	WÖST
3. p.	WÖST	WÖSTA

1. wiedzieć: Yhy ho fu dam nist ny gywöst! ‘Nic o tym nie wiedziałem / nie wiedziałam!’; Har wȧ güt, wos yh mȧn. ‘On dobrze wie, co mam na myśli.’; S’gyt kȧ ander mejgłikkȧjt ny, zöfuł yh wȧs. ‘Nie ma innej możliwości, o ile wiem.’; Zy zȧjn ny erlih, wȧsty? ‘Oni / One nie są uczciwi / uczciwe, wiesz?’; Nimyd wȧ fu ynzum plan ny. ‘Nikt nie wie o naszym planie.’; Ejs wyt wysa, wi der cy hyłfa. ‘Ona będzie wiedziała, jak ci pomóc.’

2. potrafić: Wen dy dos ny konst, gej cy mer śwaster, ejs wȧs dos cy maha. ‘Jeśli tego nie umiesz, idź do mojej siostry, ona potrafi to zrobić.’; Ejs wöst ȧzu güt bihła cy śrȧjwa, do zy śrȧw łoüter bestselyn. ‘Ona tak dobrze potrafiła pisać książki, że pisała same bestsellery.’; Har wöst cy kiöefa ołys wyłwer owi yhy, diöh dos hota zy ind fuły tełyn. ‘On potrafił kupować wszystko taniej niż ja, przez co zawsze mieli pełne talerze.’

Por. też:

DO DY’S WȦST ‘(a) żebyś wiedział / wiedziała’: Yhy wa der nö wȧjza, do dy’s wȧst! ‘Jeszcze ci pokażę, a żebyś wiedział / wiedziała!’; Do ej dy Ad ny fah?! – Do dy’s wȧst! ‘To Ziemia nie jest płaska? – A żebyś wiedział / wiedziała!’; Do dy’s wȧst, har wiöe ȧzu gyśökt! ‘Żebyś wiedział / wiedziała, on był taki zdolny!’

DO’H NY WȦ WI ‘że nie wiem co’: Ejs höt zöfuł bihła gyłaza, do’h ny wȧ wi. ‘Ona przeczytała tyle książek, że nie wiem co.’; Ȧ höt oüsgytrunka zöfuł woser, do’h ny wȧ wi! ‘On wypił tyle wody, że nie wiem co!’ – podobne znaczenie ma również rzadziej używane wyrażenie do hösty kȧ anung ‘że nie masz pojęcia’: Ym kino wiöe’s ȧzu głiöeśnik, do hösty kȧ anung!

WAR’ȦS / WER’ȦS ‘kto wie, Bóg wie’: War’ȧs, fylȧjht y can jür wa’h zȧjn rȧjh? ‘Kto wie, może za dziesięć lat będę bogaty / bogata?’; Har telefonjyt ȧn fret, op’ȧ ny kon myt yns mytfiöen, wen wer zȧjn śun wer’ȧs wun! ‘On dzwoni i pyta, czy nie może jechać z nami, gdy my już jesteśmy Bóg wie gdzie!’

WȦSTY WOS ‘wiesz co’: Wȧsty wos, dos ej ny ołys ȧs. ‘Wiesz co, to nie jest wszystko jedno.’; Wȧsty wos? Krumy fisła, brȧty noz. ‘Wiesz co? Krzywe nogi, szeroki nos.’ (rymowanka)

YHTA NY KYNA WYSA ‘nie wiedzieć czegoś (dosł. ‘nie móc czegoś wiedzieć’)’: Wu wyntyn dy krawysa? – Yhy kon dos ny wysa, yhy interesjy mih ny myter natür. ‘Gdzie zimują raki? – Nie wiem, nie interesuję się przyrodą.’;