Folk(od)nowa 2025
Strój wilamowski jest ważnym elementem tożsamości Wilamowian - grupy etnicznej potomków osadników z XIII wieku, którzy przybyli na teren pogranicza Śląska i Małopolski z Zachodniej Europy. Do dziś wyróżnia ich język wymysiöeryś oraz specyficzny strój, które po 1945 roku zostały zakazane przez komunistyczne władze. Zadanie ma na celu organizację cyklu warsztatów szycia stroju wilamowskiego. Uczestnicy będą mieli okazję nie tylko poznać tajniki jego wytwarzania pod okiem mistrza tradycji, ale również wykonać własny egzemplarz, który będą mogli wykorzystywać w czasie rozmaitych okazji, przywracając tradycję noszenia wilamowskiego stroju, który jest ważnym elementem dla odrębnej, etnicznej tożsamości.
Przebieg zadania:
Działania rozpoczęto 30 czerwca 2025 r. publikacją posta na Facebooku Muzeum Regionalnego w Wilamowicach, informującego o przyznaniu dofinansowania. Na stronie muzeum utworzono zakładkę o projekcie, a po konsultacji z grantodawcą przygotowano grafikę promocyjną i plakat.
15 lipca ogłoszono nabór na warsztaty – lista uczestników zapełniła się pierwszego dnia. 16 lipca przyjęto 9 zgłoszeń (planowano 5), finalnie uczestniczyło 8 pań. Utworzono listę rezerwową. Podpisano umowę z mistrzynią tradycji, zakupiono tkaniny i pasmanterię (uzupełniane w trakcie warsztatów). Partner projektu bezpłatnie użyczył maszyny do szycia.
Pierwsze spotkanie odbyło się 22 sierpnia – uczestniczki poznały obsługę maszyny i rozpoczęły szycie jypły (koszuli wilamowskiej). Opublikowano film promocyjny. 29 sierpnia kontynuowano prace, zamieszczając fotorelację. 11 września szyto spódnice – omówiono ich rodzaje i kroje, pobrano miary i rozpoczęto marszczenie. 17 września wykonano oplecki – zszywanie z podszewką, obszycie lamówką i wszycie zapięć. 19 września szyto fartuchy, dobrano wzory i zakończono etap szycia. Opublikowano relacje i przygotowano ulotkę promocyjną.
Po zakończeniu głównego cyklu opłacono umowę z mistrzynią. 2, 9 i 16 października odbyły się spotkania dodatkowe kończące rozpoczęte prace, z których publikowano fotorelacje. 29 października zebrano dokumentację i uzupełniono materiały na stronie muzeum. 30 października odbyło się spotkanie podsumowujące i rozliczenie projektu.
Projekt zakończył się sukcesem, a uczestniczki wyraziły chęć kontynuowania nauki szycia elementów tradycyjnego stroju wilamowskiego. Planowane są dalsze spotkania w grudniu 2025 r.
Osiągnięte rezultaty:
Realizacja warsztatów szycia stroju wilamowskiego przyniosła wymierne rezultaty zarówno jakościowe, jak i ilościowe, przyczyniając się bezpośrednio do zachowania i popularyzacji dziedzictwa niematerialnego Wilamowic. W zajęciach wzięło udział łącznie 8 uczestników, w tym przedstawiciele różnych pokoleń mieszkańców miejscowości. Zrealizowano 10 spotkań po 5 godzin każde, zgodnie z założonym programem tematycznym, obejmującym pełen cykl tworzenia damskiego stroju wilamowskiego (spódnica, oplecek, fartuch, jypła).
Uczestnicy zdobyli praktyczne umiejętności w zakresie tradycyjnych technik krawieckich i zdobniczych charakterystycznych dla stroju wilamowskiego. Każda osoba samodzielnie wykonała wszystkie podstawowe elementy stroju, co umożliwiło im pełniejsze zrozumienie procesu jego powstawania oraz zasad estetyki i symboliki wzorów. Dzięki temu powstało 8 nowych kompletów, w których uczestniczki będą uczęszczały na różne święta i uroczystości. Warsztaty stały się również przestrzenią wymiany doświadczeń międzypokoleniowych – starsi uczestnicy dzielili się wspomnieniami i wiedzą o tradycjach, a młodsi angażowali się w proces twórczy, wzmacniając lokalną tożsamość i zainteresowanie kulturą wilamowską.
Projekt wpłynął na wzrost świadomości znaczenia stroju jako nośnika historii i języka wymysiöeryś. Efekty zadania zostały zmierzone poprzez rozmowy, listy obecności, obserwację prowadzącej oraz dokumentację fotograficzną powstałych prac. Dodatkowym miernikiem była liczba uczestników kontynuujących samodzielne szycie po zakończeniu warsztatów.
Warsztaty w znacznym stopniu przyczyniły się do realizacji celu, jakim była aktywizacja mieszkańców i zachowanie lokalnej tradycji, co potwierdzają kontynuacja spotkań i planowane, dalsze warsztaty które obejmują kolejne, bardziej skomplikowane elementy stroju. Dodatkowo jedna z uczestniczek warsztatów mocno zaangażowała się w naukę u mistrzyni tradycji, chcąc zajmować się szyciem stroju wilamowskiego w bardziej pogłębiony sposób.
Foto i video relacje:
Film podsumowujący pierwsze spotkanie: LINK
Fotorelacja 2 spotkanie: LINK
Fotorelacja 3 spotkanie: LINK
Fotorelacja 4 spotkanie: LINK
Fotorelacja 5 spotkanie: LINK
Fotorelacja 6 spotkanie: LINK
Fotorelacja 7 spotkanie: LINK
Fotorelacja 8 spotkanie: LINK
Zadanie zostało dofinansowane w wysokości 17 000 zł ze środków Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi w Programie Folk(od)nowa
