Słownik

Hasło po polsku Hasło po wilamowsku Wyjaśnienie/definicja, odmiany, przykłady
(czasownik posiłkowy) WAN₁

WAN₁ v.

sg.

pl.

1. p.

WA

WAN

2. p.

WYST

WAT

3. p.

WYT

WAN

1. czasownik posiłkowy używany do tworzenia czasu przyszłego (futurum I) i czasu przyszłego dokonanego (futurum II): Dos ej dȧj nojer kolega, der Loüzek. Fu hoüt o water cyzomaata. ‘To twój nowy kolega, Alojzy. Od dziś będziecie pracowali razem.’; Wen dy kiöeta wan zȧjn ymgydryt, oły śpejłyn zuła öbaht gan, op dy oüsgykłoüta kiöeta zȧjn cym piöer. ‘Gdy karty zostaną odwrócone, wszyscy gracze powinni uważać, czy wybrane karty są do pary.’; Hiöer ok, yhy wa der śun hyłfa! ‘Poczekaj, to zobaczysz! (groźba)’; Ȧn wos wawer yta myt dam maha? ‘I co z tym teraz zrobimy?’

2. czasownik modalny oznaczający przypuszczenie lub pewność: Dy kłejzła wan śun zȧjn fjetik. ‘Kluski już pewnie są gotowe.’; Yhy kon ny güt wymysiöeryś kuza, oder je bow wyt byśtymt kyna. ‘Ja nie umiem dobrze mówić po wilamowsku, ale tamta kobieta na pewno umie.’; Fyrym nom s’Üśü zu łang ny uf? – Yhy wȧ ny, gywyst wyt’s hon gyśłöfa. ‘Dlaczego Urszula tak długo nie odbierała? – Nie wiem, pewnie spała.’; Wu ej s’Pejtela? – Ȧ wyt zȧjn dyham. ‘Gdzie jest Piotrek? – Pewnie jest w domu.’

(z)budować, budować BOÜ(Y)N

 

BOÜ(Y)N v. (imp. sg. BOÜ, pl. BOÜ(Y)T; part. perf. GYBOÜ(Y)T + hon)

praesens

sg.

pl.

1. p.

BOÜ

BOÜ(Y)N

2. p.

BOÜ(Y)ST

BOÜ(Y)T

3. p.

BOÜ(Y)T

BOÜ(Y)N

 

praeteritum

sg.

pl.

1. p.

BOÜ(Y)T

BOÜ(Y)TA

2. p.

BOÜ(Y)TST

BOÜ(Y)T

3. p.

BOÜ(Y)T

BOÜ(Y)TA

 

(z)budować: Yhy ho gan kompüterśpejła, y wyła’ȧ kon yhta boüyn. ‘Lubię takie gry komputerowe, w których można coś budować.’; Dos hoüz ej gyboüt can jür y dam. ‘Ten dom zbudowano 10 lat temu.’

Czasownik BOÜ(Y)N niegdyś był używany głównie w znaczeniu ‘budować z drewna’ – obecnie oznacza najczęściej po prostu ‘(z)budować’, niezależnie od wykorzystywanego budulca.

Por. też: s’boün zo dih trafa – dawne przekleństwo ‘niech cię spotka budowa’.

Zob. też:  → MOJYN, → UFŚTEŁA