Słownik
| Hasło po polsku | Hasło po wilamowsku | Wyjaśnienie/definicja, odmiany, przykłady | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| hak, kultywator | HÖKA | HÖKA s. m. (pl. HÖKA, dim. HYKLA) 1. hak: Dy łoksuł ufum höka ej nejtłik cy dam, do der fejś’ȧ zo bȧjsa ȧn błȧjn hengja ufum. ‘Przynęta na haczyku potrzebna jest po to, żeby ryba ją ugryzła i się złapała na haczyk.’; Der höka hot zih uf ȧm śtȧn ogyhaklt ȧn dar śtȧn łis ny nöh, diöh dos kunda zy dan höka ny roüscin. ‘Hak zahaczył się o kamień i ten kamień nie puszczał, przez co oni nie mogli tego haka wyciągnąć.’ 2. kultywator: Der noüy höka at beser owi der ołdy. ‘Ten nowy kultywator działa lepiej niż ten stary.’ |
||||||||||||||||||||||||
| handel | HANDUŁ | HANDUŁ s. m. handel: Ny ȧ Wymysiöejer höt zih diöhȧ handuł yhta derat. ‘Niejeden Wilamowian dorobił się czegoś na handlu.’ |
||||||||||||||||||||||||
| handlarz | HANDUŁMON | HANDUŁMON s. m. (pl. HANDUŁŁOÜT) handlarz: Undyn Wymysiöejyn go’s inda hefa handułłoüt. ‘Wśród Wilamowian zawsze było wielu handlarzy.’ Por. też: dy handułbow ‘handlarka’. |
||||||||||||||||||||||||
| handlować | HANDUŁN | HANDUŁN v. (imp. sg. HANDUŁ, pl. HANDUŁT; part. perf. GYHANDUŁT + hon)
handlować: Handułn hȧst dos, yhta wyłwer cy kiöefa ȧn tojerer cy ferkiöefa. ‘Handlować to znaczy coś taniej kupić i drożej sprzedać.’ Por. też: handułn myt imanda ‘dziać się (o objawach choroby)’: Zejh jok, wi’s myt mer handułt. ‘Popatrz, co się ze mną dzieje (o objawach choroby).’ |
||||||||||||||||||||||||
| harmonijka, harmonia, akordeon | HȦRMONI | HȦRMONI s. f. (pl. HȦRMONIJA) harmonijka, harmonia, akordeon: Staha, ny śpejł ufer hȧrmoni, bo hoüt ys’s ny derłiöet! ‘Staszek, nie graj na harmonii, bo dziś nie wolno!’ Por. też: der hȧrmonist ‘harmonista’. |
||||||||||||||||||||||||
| hartować się, hartować, twardnieć, stwardnieć | HJETA (ZIH) | HJETA (ZIH) v. (imp. sg. HJET, pl. HJET; part. perf. GYHJET + hon)
1. hartować (się): Dü djefst dih hjeta, do dy ȧzu krȧnklik ny byst. ‘Musisz się hartować, żebyś nie był tak chorowity.’; Ȧ gyśmyta śwat mü’ȧ nö hjeta. ‘Wykuty miecz trzeba jeszcze zahartować.’ 2. (s)twardnieć: Wen s’woser derfroüzt, to hjet’s. ‘Gdy woda zamarza, twardnieje.’ Por. też: ferhjeta ‘stwardnieć’. |
||||||||||||||||||||||||
| hasło | PASWÜT | PASWÜT s. n. (pl. PASWJYTYN, dim. PASWJYTŁA) hasło: Wen dy ȧ paswüt cy dem kompüter fergyst, djefsty ȧ informȧtykjer ym dy hyłf byta. ‘Kiedy zapomnisz hasła do swojego komputera, musisz poprosić informatyka o pomoc.’ Zob. też: → WÜT |
||||||||||||||||||||||||
| hebel, strug | HUWUŁ | HUWUŁ s. f. (pl. HUWUŁN, dim. HUWEŁA) hebel, strug: Myt ȧm huwuł konsty ȧ brat oüshuwułn, dos hȧst dy uwaśyht fum brat ohuwułn, ȧzu do’s ej głȧjh. ‘Heblem można wyheblować deskę, to znaczy zestrugać górną warstwę deski, żeby deska była równa.’ |
||||||||||||||||||||||||
| helikopter | HELIKOPTER | HELIKOPTER s. m. (pl. HELIKOPTYN, dim. HELIKOPTELA) helikopter: Fyrym zȧjn dy helikoptyn ȧzu głiöeśnik? ‘Dlaczego helikoptery są tak głośne?’ |
||||||||||||||||||||||||
| herbata | TY | TY s. m., f., sg. tant. (dim. TYLA) herbata: Yhy ho gan ȧ güta ty oüscytrynkja ȧn myt ȧm güta płoc cy ferbȧjsa. ‘Lubię wypić dobrą herbatę i przekąsić dobre ciasto.’ Por. też: der ćȧj ‘herbata (tylko czarna)’. |
||||||||||||||||||||||||
| historia , opowieść | GYŚIHT | GYŚIHT s. f. (pl. GYŚIHTA, dim. GYŚIHTŁA) 1. historia (dyscyplina): Yr śül łjytwer jok gyśiht fu Pöłn, fu Śłyz jok ȧbysła, ȧ fu Wymysoü do śun giöe ny. ‘W szkole uczyliśmy się historii Polski, Śląska tylko trochę, a o Wilamowicach to już w ogóle nic.’ 2. historia, opowieść: Mȧj baba fercyłt yns inda ferśidnikjy gyśihta wymysiöeryś. ‘Moja babcia opowiadała nam różne historie po wilamowsku.’ Por. też: dy kistiöeryjgyśiht ‘opowieść, opowiadanie’, dos zȧjn gyśihta ‘to są straszne historie’. |
||||||||||||||||||||||||
| historia, opowieść | KISTIÖERYJ | KISTIÖERYJ s. f. (pl. KISTIÖERYJA) historia, opowieść: Fu dam ho’h śun hefa kistiöeryja gyhüt, oder wi’s wiöe fjy dy wür, dos wȧs yh ny. ‘O tym słyszałem już wiele opowieści, ale jak to było naprawdę, tego nie wiem.’ Por. też: kistiöeryjgyśiht ‘opowieść, opowiadanie’. Zob. też: → GYŚIHT |
||||||||||||||||||||||||
| honor | ER | ER s. f. (pl. EN) honor: Yhy ho mȧj er. ‘Mam swój honor.’ |
||||||||||||||||||||||||
| hotel | HOTEL | HOTEL s. m. (pl. HOTELN, dim. HOTELIHŁA) hotel: Kundsty kȧn wyłwyn hotel ny fynda? ‘Nie mogłeś znaleźć tańszego hotelu?’ |