Słownik

HEŁ s. f. (pl. HEŁN, dim. HEŁIHŁA)

piekło: Mȧj ława ej ȧ würy heł ufer ad. Yhy mü yhta endyn, bo’h kon dos ny oüshałda! ‘Moje życie to prawdziwe piekło na ziemi. Muszę coś zmienić, bo nie mogę tego wytrzymać!’

HEŁ to również nazwa dzielnicy Wilamowic (‘Piekło’).

ŚPYTUŁŚWASTER s. f. (pl. ŚPYTUŁŚWASTYN, dim. ŚPYTUŁŚWASTELA)

pielęgniarka: Dy śpytułśwastyn ȧn dy śpytułbridyn kymyta zih ym men foter ȧzu, do dos, do’ȧ fryś ej gywiöda, ho’h jok y jyn cy ferdanka. ‘Pielęgniarki i pielęgniarze tak dbali o mojego ojca, że to, że wyzdrowiał, zawdzięczam tylko im.’

Por. też: der śpytułbrüder ‘pielęgniarz’.

ŚTOM s. m. (pl. ŚTEM)

1. pień: Dy bjykja hon wȧjsy śtem ȧn zy zȧjn świöec gyśtrimt. ‘Brzozy mają białe pnie w czarne paski.’; Dy śoünwistela dos zȧjn dy ȧncikja fygjela y Wymysoü, wo zy kyna uf ȧm śtom rymłoüfa mytum hiöet kȧ runder. ‘Kowaliki to jedyne ptaki w Wilamowicach, które potrafią biegać po pniu drzewa głową w dół’.

2. plemię, ród: Yhy bej fum Zejmyśa śtom. ‘Jestem z rodu Zejmów.’

ŚTÖK s. m. (pl. ŚTEK, dim. ŚTȦKLA)

1. pień, pniak: Nöm biöemfeła djef’ȧ dy śtek oüshaka. ‘Po wycince drzew trzeba wykarczować pniaki.’

2. piętro: Y Wymysoü gyt’s hefa śtekikjy hyta, dos hȧst uf ȧn śtök huh. ‘W Wilamowicach jest dużo piętrowych domów, takich, co mają jedno piętro / jednopiętrowych.’

Por. też: śtekik ‘piętrowy’.

GIEŁD s. n., sg. tant.

pieniądze: Y Wymysoü hałda dy bowa yn kłopa giełd miöehysmöł. ‘W Wilamowicach kobiety nieraz przechowują mężczyznom pieniądze.’; Fyrym zeł yh dos maha ymȧzyst, wen yh kon dos maha fjys giełd? ‘Czemu miałbym to robić za darmo, skoro mogę to robić za pieniądze?’

Por. też: s’dibzakgiełd ‘kieszonkowe’, s’klingiełd ‘drobne’, dy giełdmȧśin ‘bankomat’, s’ufgiełd ‘zaliczka’, s’trynkgiełd ‘napiwek’, giełd maha ‘zamienić inwestycję w gotówkę (dosł. ‘zrobić pieniądze’)’: Yhy müst ȧbysła giełd maha, to ferkoüft yh dy wiöer. ‘Musiałam «zrobić» trochę pieniędzy, to sprzedałam towar.’

CIEKAWOSTKA: zmiękczenie g w wyrazie GIEŁD jest oznaczone przez i, a nie przez typowe j (por. → MÜGJA, → ZȦGJER) – jest to jedyny wyraz rodzimy zapisywany w taki sposób; inne wyrazy, w których miękkość poprzedzającej spółgłoski jest oznaczana przez i, to nieprzyswojone zapożyczenia lub imiona własne, np. Remigiusz Augustyniak.

Zob. też: → BARGIEŁD, → PAPJYRGIEŁD

WJYC s. f. (pl. WJYC)

pieprz: Dy wjyc ȧn s’załc dos ej s’wihtiksty gywjycuł y ider kyh ȧn zy pasa bałd cy idum asa. ‘Pieprz i sól to najważniejsze przyprawy w każdej kuchni – one pasują do prawie każdej potrawy.’

HUNGFYŚŁA s. n. (pl. HUNGFYŚŁA)

1. pierniczek: Wifuł kösta dy hungfyśła? – Fynf złoty ȧs. – To gat mer zejwa. ‘Po ile są pierniczki? – Pięć złotych za sztukę. – To poproszę siedem.’

2. znamię, pieprzyk: Yh ho ȧ hungfyśła yr füm fum hacła. ‘Mam pieprzyk w formie serduszka.’

PJEROGI s. m. (pl. PJEROG(J)A)

pieróg: Ku hyłfa, wjyr müsa hoüt fynfhundyt pjerogja maha. ‘Chodź pomóc, musimy dziś zrobić pięćset pierogów.’

RYNG s. m. (pl. RYNGJA, dim. RYNGLA)

pierścień: Der Sauron hot ȧn ryng, myt oła cy regjyn. ‘Sauron ma jeden pierścień, żeby panować nad wszystkimi.’

Zob. też: → ÜRYNGLA

FYNGJELA s. n. (pl. FYNGJELA)

pierścionek: Yhy wȧ ny, wosfer fyngjela zuł yh y mer frȧjerka kiöefa. ‘Nie wiem, jaki pierścionek mam kupić swojej dziewczynie.’

^|USTERBŁIMŁA s. n. (pl. ^|USTERBŁIMŁA)

pierwiosnek: Usterbłimła zȧjn śejn, oder zy kyna śoda uf dy oüga. ‘Pierwiosnki są piękne, ale mogą szkodzić na oczy.’

CÜDEKBET s. n. (pl. CÜDEKBET, dim. CÜDEKBETŁA)

pierzyna: Ci ufs cüdekbet dy ruty fadric. ‘Naciągnij na pierzynę czerwoną poszwę.’

Zob. też: → BET

HUND s. m. (pl. HUND, dat. pl. HUNDA, dim. HYNDŁA)

1. pies: Yr zyta cȧjt ej śłȧht ȧ hund roüscytrȧjn fur hyt. ‘W taką pogodę źle (nawet) psa wypędzić z domu.’; Hösty ȧn hund? Yhy ho zy gan! ‘Masz psa? Kocham je!’

2. wulgarne określenie na mężczyznę: Dü hund! ‘Ty psie!’

ĆJÜĆJÜ s. n. (pl. ĆJÜĆJÜ)

piesek (język dziecięcy): Zejh jok, s’ćjüćjü wył papa. ‘Zobacz, piesek chce papu.’

ŁID s. n. (pl. ŁIDYN)

pieśń: S’ełdsty wymysiöejer kjyhałid, wo wy’ś kena, ej «s’Łid fum Göta-Hjens łȧjda». ‘Najstarsza wilamowska pieśń kościelna, którą znamy, to «Pieśń o cierpieniu Pana Boga».’

Por. też: s’łiderbihła ‘śpiewnik’.

CYFÜS adv.

pieszo, na piechotę: S’oüta höt zih mer hejngybröht, müswer gejn ys gyweł cyfüs. ‘Samochód mi się zepsuł, musimy iść do sklepu na piechotę.’

FUNFCA / FUMFCA / FUFCA num. (ord. FUNFCYT- / FUMFCYT- / FUFCYT-, s. FUNFCYNER / FUMFCYNER / FUFCYNER)

piętnaście, 15: Wen yh hot funfca jür, rebeljyt yh mih y men ełdyn ȧtkȧn. ‘Gdy miałem 15 lat, buntowałem się przeciwko rodzicom.’

PYTERŚYŁIK s. f. (pl. PYTERŚYŁIKJA)

pietruszka: Ym zumer kłoü yh dy pyterśyłik ȧn yh friz zy ȧj, do nöhta ym wynter ci’h zy jok fur ȧjsomer roüs ȧn yh ho fryśy. ‘Latem zbieram pietruszkę i zamrażam, bo potem zimą wyciągam ją tylko z lodówki i mam świeżą.’

ZIÖEFER s. m. (pl. ZIÖEFYN)

1. pijak, alkoholik: Ider ziöefer trynkt’um gan oüs, wen’ȧ imyd cym trynkja ȧjłot. ‘Każdy alkoholik chętnie sobie wypije, kiedy ktoś go zaprosi do picia.’

2. niecierpek: Ȧ błimła hȧsa zy ziöefer, bo’ȧ trynkt zöfuł woser. ‘Jeden z kwiatków nazywany jest «ziöefer» (‘niecierpek’), dlatego że pije tyle wody.’

Por. też: dy ziöeferyn ‘pijaczka, alkoholiczka’.

Zob. też: → ZOÜFA

BYZÖFA adj.

pijany: Ȧ menć, wen’ȧ ej byzöfa, fjyt’ȧ zih ganc andyśt uf, wi wen’ȧ wje zȧjn łihtyn. ‘Człowiek, gdy jest pijany, zachowuje się całkiem inaczej, niż gdyby był trzeźwy.’--

FADERPÜTŁA s. n. (pl. FADERPÜTŁA)

piórnik: S’Dorka höt ȧ faderpütła myta kacła / mytum kacłamüster. ‘Dorota ma piórnik w kotki.’

FADER s. n. (pl. FADYN, dim. FADELA)

1. pióro (ptasie): Jyśter śłysa dy mȧkja fadyn ufs cüdekbet. ‘Dawniej dziewczyny skubały pierze na pierzynę.’

2. pióro (przyrząd do pisania): Yhy wje gan hon ȧ zyta fader uf inkoüst, oder yh fjet mih, do’h wa mytum ołys byfłekja. ‘Chciałbym mieć takie atramentowe pióro, ale boję się, że wszystko nim poplamię.’

WATER s. n. (pl. WATYN)

piorun: Wen s’water śłüg y dy kümin, derśrok der nökwer ȧn’ȧ kom cy yns gyłoüfa. ‘Gdy piorun uderzył w komin, sąsiad się wystraszył i przybiegł do nas.’

Zob. też: → DUNERWATER

ŁIDŁA s. n. (pl. ŁIDŁA)

piosenka: S’gyt ferśidnikjy łidła ȧn łidyn: wȧjnahtłidła, kjyhałidyn, friöedałidyn ȧn pumperłidła. ‘Są różne piosenki i pieśni: bożonarodzeniowe, kościelne, weselne i biesiadne.’

ŚRȦJWA v. (imp. sg. ŚRȦJW, pl. ŚRȦJWT; part. perf. GYŚREJWA + hon)

pisać: Tün der dy oüga ny wej, wen dy ȧzu ȧ ganca tag zyct ȧn śrȧjwst? ‘Nie bolą cię oczy, jak tak cały dzień siedzisz i piszesz?’

Por. też: ośrȧjwa ‘przepisać (skopiować)’, underśrȧjwa (zih) ‘podpisać (się).

Zob. też: → ŚRYWT

ŚRȦJWA ZIH v. (imp. sg. ŚRȦJW DIH, pl. ŚRȦJWT’ÜH; part. perf. ZIH GYŚREJWA + hon)

pisać się, mieć na nazwisko: Yhy hȧs Hȧla, yhy bej fum Kłȧja-Küba ȧn yh śrȧjw mih Manda. ‘Mam na imię Elżbieta, jestem od Kłȧja-Kuby i piszę się (mam na nazwisko) Manda.’

ŚRȦJWERȦJ s. f. (pl. ŚRȦJWERȦJA)

1. pisanina: Zo’h wejder nojy notatkja maha? Nȧ, Göt bycoł dy’ś, s’gyt y mem śrȧjwbihła śun gynüg śrȧjwerȧj. ‘Znów mam robić nowe notatki? Nie, dziękuję bardzo, w moim zeszycie jest już dość pisaniny.’

2. pisanie, to, co napisane: Gük dy Abda-Inga höt wymysiöeryś gyśrejwa, höt zy jyr śrȧjwerȧja ny roüsgan, ȧn diöh dos błȧjn dy teksta föner fjy dy mȧsta łoüt fremd. ‘Mimo że Ingeborg Matzner-Danek pisała po wilamowsku, nie wydała napisanych przez siebie tekstów drukiem, przez co pozostają one dla większości nieznane.’

ŚRȦJWER s. m. (pl. ŚRȦJWYN,)

1. pisarz: Dy śrȧjwyn śofa literatür. ‘Pisarze tworzą literaturę.’

2. skryba: Dy at fu ȧm śrȧjwer ym mytułołder wiöe dos ołylȧ hand- ȧn ander śrywta ocyśrȧjwa. ‘Pracą skryby w średniowieczu było przepisywanie wszelkiego rodzaju rękopisów i pism.’

ŚRYWT s. f. (pl. ŚRYWTA, dim. ŚRYWTŁA)

1. pismo (system znaków): Dy śrywt bynöct y dam wjytynbihła ej dy ȧncikjy hoütcytag gybroühty śrywt fur wymysiöeryśa śpröh – zy byśtejt fu drȧjȧndresik böśtowa, piöer digrafa ȧn fu ȧm trigraf. ‘Pisownia użyta w tym słowniku jest jedyną używaną obecnie w języku wilamowskim – składa się z 33 liter, kilku dwuznaków i jednego trójznaku.’

2. pismo (ręczne): Zȧj śrywt ej zu śwjer cy derłaza, do’h kon nist fu dar śrȧjwerȧj ny bygrȧjfa. ‘Jego pismo jest takie trudne w odczycie, że nie mogę nic zrozumieć z tej pisaniny.’

3. (dużą literą + HȦLIK) Pismo (Święte): Dy (Hȧlikjy) Śrywt ej ejwerzoct uf ejwer drȧjtoüzyt zȧhshundyt śpröha. ‘Pismo (Święte) zostało przetłumaczone na ponad 3600 języków.’

Por. też: dy ośrywt ‘odpis (kopia)’, dy handśrywt ‘rękopis’, dy underśrywt ‘podpis’.

Zob. też: → ŚRȦJWA

PISTÖŁ s. f. (pl. PISTÖŁN)

pistolet: Yhy cug ȧ pistöł fu mem tiöerba roüs ȧn yh łüf kȧr śiserȧj. ‘Wyjąłem pistolet ze swojego plecaka i podbiegłem w kierunku strzelaniny.’

BJYR s. n., sg. tant. (dim. BJYLA)

piwo: Ołylȧ öeta fum kraftbjyr ȧna bjyr uny alkohol zȧjn yta ganc popularnik. ‘Wszelkiego rodzaju piwa kraftowe i piwo bezalkoholowe są teraz całkiem popularne.’

PIŻAM s. f. (pl. PIŻAMA, dim. PIŻAMŁA)

piżama: Yhy śłöf inda yr piżam, nawet wen’s ej wiöem, bo’h bej ȧzu gywönt. ‘Zawsze śpię w piżamie, nawet gdy jest ciepło, bo jestem tak przyzwyczajony.’

ZȦG s. f. (pl. ZȦGJA, dim. ZȦGLA)

1. piła: Ym puś cy ata, müsty ȧ zȧg hon. ‘Żeby pracować w lesie, musisz mieć piłę.’

2. tartak: Di grusy ȧh hon zy yr zȧg ny ufgynuma, bo s’wün nȧln ȧjner. ‘Tego wielkiego dębu nie przyjęli do tartaku, bo były w nim gwoździe.’

Zob. też: → ZȦGJA₂

BOL / BAL s. f. (pl. BOLN / BALN, dim. BȦLA)

1. piłka: Der hund bawjȧt zih mytum bȧla. ‘Pies bawi / bawił się piłeczką.’; Ony bol kon’ȧ füsbol ny śpejła. ‘Bez piłki nie da się zagrać w piłkę nożną.’

2. balonik: Nönd bym ȧjgang ys tyater śtind ȧ śteł myta baln ȧna śpejłzaha fjy dy kyndyn. ‘Blisko wejścia do teatru stał stragan z balonikami i zabawkami dla dzieci.’

3. bal (przyjęcie): S’wiöe ȧmöł ȧ birgjerbol y Wymysoü / Ȧn yh wiöe ym krȧćum oü / Dy flöta śpejłta, dy fejdła zumta / Ȧn der Hȧla-Jȧśki ufer bozumta. ‘Był pewnego razu bal obywatelski w Wilamowicach / I ja też byłem w karczmie / Flety grały, skrzypce brzęczały / A Hala-Jaśki (grał) na miotle.’

Zob. też: → BAZBOL, → FÜSBOL, →KIÖBBOL, → ZEJBBOL

FÜSBOL / FÜSBAL s. f. (pl. FÜSBOLN / FÜSBALN)

piłka nożna: Śoü der ok o, wi gyśökt zy füsbal śpejła! ‘Popatrz tylko, jak zgrabnie grają w piłkę nożną!’

FŁOSTER s. f. (pl. FŁOSTYN, dim. FŁOSTELA)

1. plaster (opatrunkowy): Wen dy kroct der dy hand uf, łe ȧ fłoster uf. ‘Jeśli zadrapiesz sobie rękę, przyklej plaster.’

2. gips: Dy fjym uf dy śmjergüśnikjalarwa maht mȧ fu fłoster. ‘Formy na maski śmierguśnickie robi się z gipsu.’ – w tym znaczeniu używa się również rzeczownika → GIPS.

Por. też: dy zenftafłoster ‘plaster z gorczycy’.

FIÖERHÖF s. m. (pl. FIÖERHÖFA)

plebania: Der fiöer wönt ufum fiöerhöf. ‘Ksiądz mieszka na plebanii.’

FŁȦHTA v. (imp. sg. FŁȦHT, pl. FŁȦHT; part. perf. GYFŁOHTA + hon)

pleść, wyplatać (np. kosze): Ȧ kon kjywła fu wiklin fłȧhta oba hit fu śtruw. ‘Można wyplatać kosze z wikliny lub kapelusze ze słomy.’

JATA v. (imp. sg. JAT, pl. JAT; part. perf. GYJAT + hon)

plewić: Wen mȧ wył hon güty gyröterȧj, djef’ȧ zen giöeta jata. ‘Jeśli się chce mieć dobry urodzaj, trzeba plewić ogródek.’

WANCKI s. m. (pl. WANCKJA)

pluskwa: Wi’h ym lager wiöe, bysa mih dy wanckja – dos ej ȧ strah ufer wełt. ‘Gdy byłem / byłam w obozie, pluskwy mnie gryzły – coś okropnego.’

CY WOS pron.

po co, czemu, dlaczego: Cy wos gejsty diöt? ‘Po co tam idziesz?’; No büwy, cy wos hösty dih oüsgyśüt? ‘No chłopcze, po co zdjąłeś buty?’; Cy wos kymt der menć uf dy wełt, wi ȧzu mü’ȧ śtarwa? ‘Po co człowiek przychodzi na świat, skoro i tak musi umrzeć.’ (przysłowie wilamowskie); Cy wos hösty s’fojer łön ogejn? ‘Czemu pozwoliłeś zgasnąć ogniowi?’

Por. też: nö wos ‘po co (po jaką rzecz)’: Nö wos gejsty? – Nöm woser. ‘Po co idziesz? – Po wodę.’

UNDER^|WȦGS adv.

1. po drodze: Wi zy cy yns köma, hota zy śun ołys gywöst; zej wan’ȧ ołys underwȧgs hon fercyłt. ‘Gdy przyszli do nas, już o wszystkim wiedzieli; pewnie opowiedzieli sobie wszystko po drodze.’

2. w drodze: Fercȧj, oder yhy kon der dos yta ny śykja – yhy bej underwȧgs, ȧ’h ho dan plik ym laptop. ‘Wybacz, nie mogę ci tego teraz wysłać – jestem w drodze, a mam ten plik na laptopie.’

NÖ₁ / NÖH praep. (dat.)

1. po (czymś): Nö dresik minüta nöm unfoł köma ufȧ üt dy śandan o. ‘Po trzydziestu minutach po wypadku na miejsce przybyli policjanci.’; Wifuł ys’s? Cwencik nö cwü. ‘Która godzina? – Dwadzieścia po drugiej.’

2. po (coś / kogoś iść, przyjść): Yhy kon nöh der kuma mytum oüta kȧr kjyh, wen dy wyłst. ‘Mogę po ciebie przyjechać autem pod kościół, jeśli chcesz.’; Gej nöm woser. ‘Idź po wodę.’

3. za (kimś), po (kimś, np. w kolejce): Nȧ nȧ, dü byst nö mjyr, ȧ ny ymgyküt. ‘Nie nie, to ty jesteś po mnie, a nie na odwrót.’

Informacja o tym, w jaki sposób poszczególne formy rodzajnika określonego łączą się z NÖ: zob. → DER.

Forma NÖ jest nieakcentowana, formy NÖH używa się, gdy pada na nią akcent: Konsty nöh mer kuma? ‘Możesz po mnie przyjść / przyjechać?’, ale Konsty nö mjyr, ȧ ny nö ejm kuma? ‘Możesz przyjść / przyjechać po mnie, a nie po niego?’ NÖH łączy się z zaimkami → HAR i → EJS w sposób następujący: nöhum; z zaimkiem (3. p. sg.) ZEJ₁ – nöher, z zaimkiem (3. p. pl.) ZEJ₂ – nöha.

Z rzadka NÖH funkcjonuje też jako przedrostek rozdzielny (nöh-), ale o wiele częściej używanym przedrostkiem jest ȧnöh- – oba nadają czasownikom znaczenia robienia czegoś według czegoś lub po kimś (powtarzanie), albo naśladowania / podążania za kimś lub czymś, czasem też ‘za, w tyle’: ȧnöhbyła ‘szczekać za kimś’: Dy hund buła mer ȧnöh ȧ ganca wȧg ȧdiöh. ‘Psy szczekały za mną przez całą drogę.’; ȧnöhkoha ‘gotować według czegoś (przepisu), gotować (powtarzając) za kimś’: Yh wȧ ny, fyrym ys’s ȧzu ny güt, wen yh koht y damnymłikja recept ȧnöh, wi dü! ‘Nie wiem, dlaczego to takie niedobre, skoro gotowałem według tego samego przepisu, co ty!’; ȧnöhśoün ‘patrzeć / spoglądać za kimś’: Yh ging wȧg ony mih ymcydryn, oder yh wöst, do zy śoüta mer nö łang ȧnöh. ‘Odchodziłem nie obracając się, ale wiedziałem, że oni jeszcze długo za mną patrzyli.’; ȧnöhtanca ‘tańczyć w tyle’: Wjyr kyna ny byfürtanca, wjyr zȧjn füt ślynćkja, wjyr tanca ȧnöh. ‘Nie możemy tańczyć z przodu, przecież jesteśmy ślęczkami, my tańczymy w tyle’; zob. też: → ȦNÖHBŁȦJN, → ȦNÖHMAHA, → ȦNÖHZIÖEN.

FERWȦJWA (ZIH) v. (imp. sg. FERWȦJW, pl. FERWȦJWT; part. perf. FERWEJWA + hon)

pobrać się, wziąć ślub, ożenić się, wyjść za mąż: Zy hon zih ferwejwa. ‘Pobrali się.’; Har ferwȧw zih, wen’ȧ hot cwencik jür. ‘On się ożenił, gdy miał 20 lat.’; Zej wułd jyn zun güt ferwȧjwa. ‘Chciała dobrze ożenić swojego syna.’

CIEKAWOSTKA: dawniej FERWȦJWA (ZIH) używano w znaczeniu ‘ożenić się’, natomiast w znaczeniu ‘wyjść za mąż’ używano czasownika → OÜSGAN (ZIH).

Por. też: ferwejwa ‘żonaty’: Bysty śun ferwejwa? ‘Jesteś już żonaty?’

PÖS s. m. (pl. PÖSA, dim. PYSŁA)

pocałunek, całus: Wi zis ej der jyśty pös! ‘Jak słodki jest pierwszy pocałunek!’; Jyr łypa zȧjn y ȧm pös bygȧnt. ‘Ich usta (wargi) spotkały się w pocałunku.’

ŚTOM(P)A v. (imp. sg. ŚTOM(P), pl. ŚTOM(P)T; part. perf. GYŚTOM(P)T + hon)

pochodzić (skądś, z jakiegoś rodu): Yhy śtom fu Oüstrȧljen, oder yh kon wymysiöeryś kuza. ‘Pochodzę z Australii, ale umiem mówić po wilamowsku.’; Zej śtompt fun Bibyśa. ‘Ona pochodzi z rodu Bibów.’

Por. też: roüsśtom(p)a ‘ts.’: H’wȧ nist ny, fu wu wjyr roüsśtoma, wȧs yh ny. Zy śprȧha, do wer fu Belgjyn, diöt jynt zȧjn. ‘Nie wiem, skąd pochodzimy, nie wiem. Mówi się, że z Belgii, gdzieś stamtąd jesteśmy.’

PASAŻJYRCUG s. m. (pl. PASAŻJYRCYG)

Mytum pasażjyrcug fiöen dy łoüt, ȧ der wiöercug dint cym fjyn fu ołylȧ wiöer ȧn zaha. ‘Pociągiem pasażerskim jeżdżą ludzie, a pociąg towarowy służy do przewożenia wszelkiego rodzaju towarów / materiałów i rzeczy.’

Zob. też: → CUG

CUG s. m. (pl. CYG, dim. CYGŁA)

1. pociąg: Zöfuł cyg fiöen uf Katowic, do’h ny wȧ, wyła oüscykłoün. ‘Tyle pociągów jedzie do Katowic, że nie wiem, który wybrać.’

2. pochód, kolumna: Der cug fun demonstranta derging śun bocȧm płoc. ‘Kolumna demonstrantów doszła już do placu.’

3. (sg. tant.) przeciąg, przewiew: Ny śtej ym cug, do dy dih ny ferkiłst! ‘Nie stój na przeciągu, żebyś się nie przeziębił!

Zob. też: → PASAŻJYRCUG, → WIÖERCUG

WIÖERCUG s. m. (pl. WIÖERCYG)

pociąg towarowy: Dy wiöercyg zȧjn ȧmałik, bo zy zȧjn zjyr śwjer. ‘Pociągi towarowe są powolne, bo są bardzo ciężkie.’

Zob. też: → CUG

ŚWYCA v. (imp. sg. ŚWYC, pl. ŚWYCT; part. perf. GYŚWYCT + hon)

pocić się: Dy fȧldat köst hefa mi ȧn hefa śwyca. ‘Praca w polu kosztuje wiele wysiłku i potu (dosł. ‘pocenia się’).’