Słownik

HȦRMONI s. f. (pl. HȦRMONIJA)

harmonijka, harmonia, akordeon: Staha, ny śpejł ufer hȧrmoni, bo hoüt ys’s ny derłiöet! ‘Staszek, nie graj na harmonii, bo dziś nie wolno!’

Por. też: der hȧrmonist ‘harmonista’.

HJETA (ZIH) v. (imp. sg. HJET, pl. HJET; part. perf. GYHJET + hon)

1. hartować (się): Dü djefst dih hjeta, do dy ȧzu krȧnklik ny byst. ‘Musisz się hartować, żebyś nie był tak chorowity.’; Ȧ gyśmyta śwat mü’ȧ nö hjeta. ‘Wykuty miecz trzeba jeszcze zahartować.’

2. (s)twardnieć: Wen s’woser derfroüzt, to hjet’s. ‘Gdy woda zamarza, twardnieje.’

Por. też: ferhjeta ‘stwardnieć’.

PASWÜT s. n. (pl. PASWJYTYN, dim. PASWJYTŁA)

hasło: Wen dy ȧ paswüt cy dem kompüter fergyst, djefsty ȧ informȧtykjer ym dy hyłf byta. ‘Kiedy zapomnisz hasła do swojego komputera, musisz poprosić informatyka o pomoc.’

Zob. też: → WÜT

HUWUŁ s. f. (pl. HUWUŁN, dim. HUWEŁA)

hebel, strug: Myt ȧm huwuł konsty ȧ brat oüshuwułn, dos hȧst dy uwaśyht fum brat ohuwułn, ȧzu do’s ej głȧjh. ‘Heblem można wyheblować deskę, to znaczy zestrugać górną warstwę deski, żeby deska była równa.’

HELIKOPTER s. m. (pl. HELIKOPTYN, dim. HELIKOPTELA)

helikopter: Fyrym zȧjn dy helikoptyn ȧzu głiöeśnik? ‘Dlaczego helikoptery są tak głośne?’

TY s. m., f., sg. tant. (dim. TYLA)

herbata: Yhy ho gan ȧ güta ty oüscytrynkja ȧn myt ȧm güta płoc cy ferbȧjsa. ‘Lubię wypić dobrą herbatę i przekąsić dobre ciasto.’

Por. też: der ćȧj ‘herbata (tylko czarna)’.

GYŚIHT s. f. (pl. GYŚIHTA, dim. GYŚIHTŁA)

1. historia (dyscyplina): Yr śül łjytwer jok gyśiht fu Pöłn, fu Śłyz jok ȧbysła, ȧ fu Wymysoü do śun giöe ny. ‘W szkole uczyliśmy się historii Polski, Śląska tylko trochę, a o Wilamowicach to już w ogóle nic.’

2. historia, opowieść: Mȧj baba fercyłt yns inda ferśidnikjy gyśihta wymysiöeryś. ‘Moja babcia opowiadała nam różne historie po wilamowsku.’

Por. też: dy kistiöeryjgyśiht ‘opowieść, opowiadanie’, dos zȧjn gyśihta ‘to są straszne historie’.

KISTIÖERYJ s. f. (pl. KISTIÖERYJA)

historia, opowieść: Fu dam ho’h śun hefa kistiöeryja gyhüt, oder wi’s wiöe fjy dy wür, dos wȧs yh ny. ‘O tym słyszałem już wiele opowieści, ale jak to było naprawdę, tego nie wiem.’

Por. też: kistiöeryjgyśiht ‘opowieść, opowiadanie’.

Zob. też: → GYŚIHT

ER s. f. (pl. EN)

honor: Yhy ho mȧj er. ‘Mam swój honor.’

HOTEL s. m. (pl. HOTELN, dim. HOTELIHŁA)

hotel: Kundsty kȧn wyłwyn hotel ny fynda? ‘Nie mogłeś znaleźć tańszego hotelu?’

ȦN(A)₂ part.

i: Ȧn dos ej ołys? ‘I to jest wszystko?’

ȦN(A)₁ conj.

1. i, oraz: Y funfcik jür błȧjwer jok yh ȧn dü. ‘Za pięćdziesiąt lat zostaniemy tylko ja i ty.’; Dy krȧncła trüga jok dy drüżkja ȧna dy junkweryn. ‘Wianki nosiły tylko drużki oraz panna młoda.’

2. i (wzmocnienie znaczenia – tylko w formie ȦN): Dy śtot höt hater ȧn hater cügynuma. ‘Miasto rozrastało się coraz bardziej.’ – w tym znaczeniu często używa się → WO ȦMÖŁ.

3. i, a (wynikanie, konsekwencja): Yh wa jum dos ziöen ȧn har wyt cüśtyma. ‘Powiem mu to i on się zgodzi.’; Yhy bycoł fjyr yns, ȧna ufs ander möł wyst dü bycoła. ‘Zapłacę za nas, a następnym razem ty zapłacisz.’

4. a (przeciwstawność): Katowic łȧjt y Śłyz, ȧn Krök y Klinpöłn. ‘Katowice leżą na Śląsku, a Kraków w Małopolsce.’; Wymysoü łȧjgt cwyśa Win ȧn Warśow. ‘Wilamowice leżą między Wiedniem a Warszawą.’

W znaczeniach 4 i 5 ȦN(A)₁ używa się wymiennie z → Ȧ₁.

ZUWI^|ZU part.

i tak, tak czy owak, tak czy siak: Cy wos djef yh ȧ kompüter hon, wen’s zuwizu gyt kȧ łiht ny? ‘Po co mi komputer, skoro i tak nie ma prądu?’; Zy hon’um gyziöet, do’s wyt rȧnn, oder’ȧ nom zuwizu kȧ parabli mytum ny myt, ȧn yta kymt’ȧ niöerkjanos cyryk. ‘Powiedzieli / Powiedziały mu, że będzie padać, ale i tak nie wziął parasola, a teraz wraca mokry od stóp do głów.’

GYHȦJN v. (imp. sg. GYHȦJ, pl. GYHȦJT; part. perf. GYHEJN + hon)

igrać, drwić z czegoś: Myt fojer ȧn myt łiwa zo’ȧ ny gyhȧjn. ‘Nie należy igrać z ogniem ani miłością.’ (wilamowskie przysłowie)

NÖŁD s. f. (pl. NÖŁDA)

1. igła: Wȧł dy ofyngst cy nyn, müsty cyjyśt dy nöłd ȧjfyduma, dos hȧst mytum endła fodum ys nöłdajyr trafa ȧn’ȧ diöhcin. ‘Zanim zaczniesz szyć, musisz najpierw nawlec nitkę, to jest trafić końcówką nitki do uszka od igły i ją przeciągnąć / przewlec.’

2. igła (igliwie): Dy fihta, tona ȧn łunbiöem hon oły nöłda. ‘Sosny, jodły i świerki wszystkie mają igły.’ – w tym znaczeniu używa się również rzeczownika dy śpȧjł ‘szpilka’, ‘szpikulec’, ‘szpilka drzewa iglastego’; por. też: der śpȧjłboüm ‘drzewo iglaste’.

Por. też: dy kniöefułnöłd ‘szpilka’, s’nöłdajyr ‘uszko od igły’, dy nöłd ȧjfyduma ‘nawlec nitkę’.

WIFUŁ adv., pron.

1. ile: Wifuł gest wan kuma? Bo’h wȧ ny, wifuł wjyśt mü’h kiöefa. ‘Ilu gości przyjdzie? Bo nie wiem, ile kupić kaszanek.’

2. (rzad.) tyle, wiele: Hoüt wiöe’ȧ nerwez, wen’ȧ uf dy bejn trot, gük’ȧ höt dos śun wifuł möł gymaht. ‘Dzisiaj się denerwował, gdy wchodził na scenę, choć robił to już tyle / wiele razy.’

YM₂... (+ comp.), Y DAM... (+ comp.) conj.

(rzad.) im…, tym…: Ym ejer dü wyst cyrykkuma, y dam wawer ejer enda. ‘Im wcześniej wrócisz, tym wcześniej skończymy.’; Ym śwjener mer dos ging, y dam at yh fłȧsikjer. ‘Im trudniej mi to szło, tym pilniej pracowałem.’

Częściej używaną formą jest → IM..., Y DAM...

IM… (+ comp.), Y DAM… (+ comp.) conj.

im…, tym…: Uf wen zo’h dos maha? – Im ejer, y dam beser. Im śpyter dy dos mahst, y dam wyt der śpyter zȧjn bycołt. ‘Na kiedy powinienem / powinnam to zrobić? – Im wcześniej, tym lepiej. Im później to zrobisz, tym później dostaniesz zapłatę.’; Im mejer cȧjt fergejt, y dam wad yh gyłyklikjer. ‘Im więcej mija czasu, tym jestem szczęśliwszy / szczęśliwsza.’; Im rȧjhjer har wiöe, y dam wułd’ȧ hon mejer. ‘Im był bogatszy, tym wiecej chciał mieć.’

Zob. też: → YM₂

IMBJYR s. m. (pl. IMBJYN, dim. IMBJYLA)

imbir: Zy ziöen, do der imbjyr ej zjyr gyzund. ‘Mówi się, że imbir jest bardzo zdrowy.’

NOMA s. m. (pl. NOMA)

imię, nazwa: Wos wiöe der noma fu dam bihła? ‘Jak nazywała się ta książka?’; Wos śwȧjgsty ȧzu? Gydenksty ny den noma? ‘Czemu się nie odzywasz? Nie pamiętasz, jak się nazywasz?’

Por. też: der fjyrnoma ‘(gram.) zaimek’.

Zob. też: → ŚPICNOMA

NOMASTAG s. m. (pl. NOMASTAGA)

imieniny: Yhy byzih men feter cwe möł ym jür: uf dy Wȧjnaht ȧn ufȧ nomastag. ‘Odwiedzam mojego wujka dwa razy w roku: na Boże Narodzenie i na imieniny.’

ANDYŚT adj., adv.

1. inaczej: Mahwy’ś andyśt. ‘Zróbmy to inaczej.’; Andyśt gyziöet, hösty kȧ giełd mej ny? ‘Inaczej mówiąc, nie masz już żadnych pieniędzy?’

2. co(ś) innego (tylko w formie andyśtys): Hösty nö wos andyśtys cy bykuza? ‘Masz jeszcze coś innego do omówienia?’; S’gejt’um ym yht andyśtys. ‘Jemu/jej chodzi o coś innego.’; Wos ej mer andyśtys gybłejn? ‘Co innego mi zostało?’

ANDYŚT nie posiada innych form niż andyśt i andyśtys.

Zob. też: → ANDER₁

INDYK s. m. (pl. INDYKJA, dim. INDYKŁA)

indyk: Yta wȧnn dy indykja bocy can oba zugiöe cwełf kilo. ‘Teraz indyki ważą do 10 albo nawet 12 kilo.’

ANDER₁ pron., adj.

1. inny: Yhy wa der yt ziöen wos ganc andyśtys. ‘Powiem ci teraz coś zupełnie innego.’; Har ej cy ȧm ganc andyn menća gywiöda. ‘Stał się zupełnie innym człowiekiem.’

2. następny: Wjyr zan yns ufs ander möł y ȧr woh. ‘Następnym razem widzimy się za tydzień.’

3. (rzad.) osobny: Zej zȧjn ander łoüt ȧna wjyr zȧjn ju oü ander łoüt. ‘Oni są osobną grupą (dosł. innymi ludźmi) i my też jesteśmy osobną grupą (innymi ludźmi).’

Dawniej w odmianie zaimkowej w rodzaju nijakim (w nom. i acc.) występowały też formy andrys i andyś. Pierwsza zanikła bez śladu, druga zaś otrzymała protetyczne -t (zob. → ANDYŚT) i dodatkowo końcówkę -ys właściwą dla odmiany zaimkowej przymiotników w rodzaju nijakim. Rzadko używaną obecnie formą jest andry, występującą wszędzie tam, gdzie w odmianie zwykłego przymiotnika pojawiała się końcówka -y.

Forma ANDYŚTYS (zob. → ANDYŚT) pojawia się wyłącznie po zaimkach → NIST, → YHT oraz → WOS i – z rzadka – samodzielnie.

INSTRUMENT s. n. (pl. INSTRUMENTA, dim. INSTRUMENTŁA)

instrument muzyczny: S’ej güt uf ȧm instrument kyna cy śpejła – s’ej śod, do’h ho mih oü ny oüsgyłjyt. ‘Dobrze jest umieć grać na instrumencie muzycznym – szkoda, że się nie nauczyłam / nauczyłem.’

GYŚEFT s. n. (pl. GYŚEFTA, dim. GYŚEFTŁA)

1. interes: Dos ej ny dȧj gyśeft. ‘To nie twój interes.’; Har fü uf Krök, dy gyśefta cy erłydikja. ‘Pojechał do Krakowa załatwiać interesy.’

2. sklep: Ym gyśeft gyt’s ołylȧ wiöer, ok dy müst hon giełd. ‘W sklepie są towary różnego rodzaju, ale musisz mieć pieniądze.’

INTERNET s. m. (pl. INTERNETA, dim. INTERNETŁA)

Internet: Dos konsty łȧjht ym Internet fynda. ‘To łatwo znajdziesz w Internecie.’;

Por. też: dy internetzȧjt ‘strona internetowa’.

INTROWERTYKJER s. m. (pl. INTROWERTYKJYN)

introwertyk: Mȧj frȧjmon ej ȧ introwertykjer ȧn yhy bej dos oü. ‘Mój chłopak jest introwertykiem, tak samo jak ja.’

Por. też: dy introwertykjeryn ‘introwertyczka’.

INŻYNJYR s. m. (pl. INŻYNJYN)

inżynier: Mȧj feter höt cwej zyn: ȧner ej inżynjyr, der ander ej fiöer. ‘Mój wujek ma dwóch synów: jeden jest inżynierem, drugi księdzem.’

MYTGEJN v. (imp. sg. GEJ MYT, pl. GEJT MYT; part. perf. MYT(GY)GANGA + zȧjn)

iść, pójść razem: Har ging myt yns myt, gükja yh hot gyziöet, do’ȧ zułd błȧjn dyham. ‘On poszedł z nami, mimo że mówiłam / mówiłem, że powinien był zostać w domu.’; Gejsty ny myt? ‘Nie idziesz z nami / ze mną?’

Zob. też: → GEJN

CYZOMAGEJN v. (imp. sg. GEJ CYZOMA, pl. GEJT CYZOMA; part. perf. CYZOMA(GY)GANGA + zȧjn)

iść razem: Gejsty oü ys kino? Gejwer cyzoma! ‘Też idziesz do kina? Chodźmy razem!’

ISTNJȦN v. (imp. sg. ISTNJȦ, pl. ISTNJȦT; part. perf. GYISTNJȦT + hon)

istnieć: Der GPT-ćȧt höt mer myter bibliogrȧfyj nist ny gyhułfa: har śökt mer noma fun bihła, wo zy ni ny hon gyistnjȧt! ‘Czat GPT ani trochę nie pomógł mi z bibliografią: on wysłał mi tytuły książek, które nigdy nie istniały!’

YHY pron.

ja (zaimek osobowy): Yhy ho mih ȧzu cyat, do’h ho kȧ kroft uf nist mej ny. ‘Tak się napracowałem / napracowałam, że nie mam już na nic sił.’; Yhy – dü / Myłnyś kü / Dułer yzuł / Dos byst dü! ‘Ja – ty / Krowa młynarza / Głupi osioł / To jesteś ty!’ (wyliczanka); Mejh dynkt’s, do’s wyt rȧnn. ‘Wydaje mi się, że będzie padać.’; Zy hon mer ȧni ȧmöł ny gyhułfa! ‘Oni / one ani razu mi nie pomogli / nie pomogły!’

OPUŁ s. m. (pl. EPUŁN, dim. APEŁA)

jabłko: S’kuma müma ȧna fetyn / Brengja’m kyndła nysła, epułn. ‘Przychodzą ciotki i wujkowie / Przynoszą dzieciątku orzeszki, jabłka.’; Skiöe! Bysty nö ym gyweł? To breng mer źe ȧ kilo epułn, bo’h wył ȧn epułpłoc baka, ȧn yh ho kȧna ny. ‘Cześć! Jesteś jeszcze w sklepie? To przywieź mi kilo jabłek, bo chcę upiec szarlotkę, a żadnych nie mam.’

BJER s. f. (pl. BJEN / BJER, dim. BJELA)

jagoda: Gejsty myt mer bjer ufcykłoün? ‘Idziesz ze mną zbierać jagody?’

ȦLA s. n. (pl. ȦLA)

1. jajeczko: Mün wawer müsa ȧ piöer ȧla yn cwypułśołn koha, do zy rut wada. ‘Jutro będziemy musieli ugotować kilka jajeczek w łupinach z cebuli, żeby się stały czerwone (ceglasto-brązowe).’

2. purchawka: Wen mȧ cyknjyt ȧ ȧla, to riöehyt’s. ‘Gdy się rozgniata purchawkę, ta dymi.’

Zob. też: → E

MOŁFANKÜH s. m. (pl. MOŁFANKÜHA)

jajecznica: Ufȧ mügjaasa as yh gan mołfanküh oba kanapkja. ‘Na śniadanie chętnie jem jajecznicę lub kanapki.’

Zob. też: → FANKÜH

FANKÜH s. m. (pl. FANKÜHA, dim. FANKÜHŁA)

jajecznica: Dy śüsterpap ej bykant oüz «wymysiöejer fanküh». ‘Śusterpop jest znany jako «jajecznica po wilamowsku».’

Zob. też: → FANKÜHPŁACŁA, → MOŁFANKÜH, → PŁOC₂

E s. n. (pl. ȦJYN, dim. ȦLA)

jajko, jajo: S’e byśtejt fum gała, fum wȧjsa ȧna fur śoł. ‘Jajko składa się z żółtka, białka i skorupki.’

Por. też: s’hjety e ‘jajko na twardo’, s’wȧhy e ‘jajko na miękko’, s’gykohty e ‘jajko gotowane’, s’gyrejsty e ‘jajko sadzone’, s’gały ‘żółtko’, s’wȧjsy ‘białko’.

WI WEN conj.

jak gdyby, jakby: Ȧ ziöet’s grod zu, wi wen dos dy gywynłiksty zah ufer wełt wje zȧjn. ‘Powiedział to tak, jak gdyby to była najzwyklejsza rzecz na świecie.’; Har łog ȧzu, wi wen’ȧ wje rün. ‘On leżał tak, jakby odpoczywał.’

OWI conj.

1. jak (przy porównaniu): Har hüht’er cü owi ȧ bycoüyter. ‘Słuchał jej jak zaczarowany.’; Ejs wiöe unśyłik owi ȧ łamła. ‘Ona była niewinna jak baranek.’

2. (z OÜ) jak też, jak również: Dos bihła kon’ȧ online, owi oü y ynzum gyweł yr mytułśtot kiöefa. ‘Tę książkę można kupić online, jak również w naszym sklepie na śródmieściu.’; Ufer mas wün dy birgjyn owi oü dy fertretyn fur regjyran. ‘Na nabożeństwie byli mieszkańcy miasta, jak też przedstawiciele władz.’

3. niż, od (porównanie): S’ej beser cy śtarwa, owi y dam rest cy ława! ‘Lepiej umrzeć, niż żyć w tym więzieniu!’; Gywys wiöe’s nawet ȧ gryser łangśłöferyn owi yhy. ‘Ona była pewnie nawet większym śpiochem ode mnie.’

Zob. też: → WI

WI₁ conj.

1. jak (przy porównaniu): Dü byst ȧzu huh wi mȧj brüder. ‘Jesteś tak wysoki / wysoka jak mój brat.’; Wen’s hoüt ȧzu łjeft wi gestyn, ołys wyt zȧjn yr öernung. ‘Jeśli dziś wszystko odbędzie się tak jak wczoraj, wszystko będzie w porządku.’; Yhy wył mih ȧzu güt mytum rȧhyn oüskena wi ejs. ‘Chcę się tak dobrze znać na matematyce jak ona.’

2. jak (wprowadza zdanie podrzędne): Ziöe mer, wi dü wjest dos maha. ‘Powiedz mi, jak ty byś to zrobił / zrobiła.’; Nimyd wöst ny, wi dy bateryj cy fertoüśa. ‘Nikt nie wiedział, jak wymienić baterię.’

3. niż, od (porównanie): Dü byst füt ełder wi yhy! ‘Przecież jesteś starszy / starsza ode mnie!’; Hoüt ging’s yns beser wi gestyn, ȧn mün wyt’s yns gejn beser wi hoüt. ‘Dziś poszło nam lepiej niż wczoraj, a jutro pójdzie nam lepiej niż dzisiaj.’

4. (z OÜ) a także, jak również: Dy Doüća, wi oü dy Pöła wün yn Wymysiöejyn nökwyn. ‘Niemcy, jak również Polacy, byli sąsiadami Wilamowian.’; Dos wjytynbihła ej roüsgan oüz bihła, wi oü oüz ȧ elektronićnikjy publikacyj. ‘Ten słownik został wydany w postaci książki, a także publikacji elektronicznej.’

Por. też: oü…, wi... ‘zarówno..., jak i’: Dy wymysiöejer błözmüzik wiöe cyzomagymaht ym toüzyt ahthundyt niöencikjer jür fum Pȧlk-Jüza (Fox). Dos ej oder ȧ nygynoüy cȧjt, bo oü ejer – wi śpyter – istnjȧta y Wymysoü ander nygyformȧlizjyta grüpa. ‘Orkiestra dęta została założona w Wilamowicach w 1890 r. przez Józefa Foxa. To nie jest jednak dokładny czas, bo zarówno wcześniej – jak i później – istniały w Wilamowicach inne nieformalne grupy.’

WI₂ adv.

1. jak (pytające): Dos wiöe – wi zo’h’üh dos ziöen? – der wyndeliksty cüfoł y mem ława. ‘To był – jak mam wam / panu / pani / państwu to powiedzieć? – najdziwniejszy przypadek w moim życiu.’; Wi hȧsty? ‘Jak masz na imię?’; Wi tif zo’h s’łöh uf dy zoüł growa? ‘Jak głęboki powinienem / powinnam wykopać otwór na słup?

2. jak (sposobu, stopnia): Wi śejn! ‘Jak pięknie / ładnie / dobrze!’; Dü byst śejn, wi inda. ‘Jesteś piękny / piękna, jak zawsze.’

3. jak, jaki: Wi wiöe dy cȧjt gestyn? ‘Jaka była wczoraj pogoda?’; Dü wȧst, wi’ȧ ej. ‘Wiesz, jaki on jest.’; Yhy ho śun fergasa, wi ynzer puś śejn ej! ‘Zapomniałem / Zapomniałam już, jaki / jak piękny jest nasz las!’

OÜZ₂ praep. (nom.)

1. jako: Yh kom ufs trof oüz der jyśty. ‘Przyszedłem na spotkanie jako pierwszy.’; Mȧj müter at oüz śiłeryn – ȧ dȧjny? ‘Moja matka pracuje jako nauczycielka – a twoja?’; Dy Doüća śtełta dy Wymysiöejyn für oüz Doüćy, ȧn dy Pöła – oüz Pöła, ȧ füt zȧjn zy bocy hoüt gybłejn Wymysiöejyn. ‘Niemcy przedstawiali Wilamowian jako Niemców, a Polacy – jako Polaków, a jednak aż do teraz pozostali oni Wilamowianami.’

2. za (dziecka): Oüz kynd ho’h mih gyłjyt wyspułn. ‘Jako dziecko nauczyłem się gwizdania.’

3. w ramach, jako: Jok di woh ferkiöefwer ołys cwe möł wyłwer oüz promocyj. ‘Tylko w tym tygodniu sprzedajemy wszystko dwa razy taniej w ramach promocji.’

FAŁDAJAK s. f. (pl. FAŁDAJAKA)

jakła, krótka kacabajka (element stroju wilamowskiego): Yhy ho ny gan, wen dy mȧkja triöen günkja cym wymysiöejer ociwerik, zej kyna füt fałdajaka ocin ‘Nie lubię, kiedy dziewczyny noszą kurtki do stroju wilamowskiego, mogą przecież ubrać jakły.

JÜMYT s. m. (pl. JÜMYTA)

jarmark, targ: Hefa Wymysiöejeryna koüfta jyśter myłihzaha ȧn zy ferkoüfta zy ufum jümyt ufer Bejł. ‘Wiele Wilamowianek kupowało dawniej produkty mleczne i sprzedawało je na targu w Białej.’

Zob. też: → KJYMYS, → MIÖEK

ŁIHT adj.

jasny (np. pomieszczenie): Di śtuw gyfełt mer, zy ej zjyr łiht. ‘Ten pokój mi się podoba, jest bardzo jasny.’

HINŁANIÖEL s. m. (pl. HINŁANȦLN)

jastrząb: Der hinłaniöel ej ȧ roübföguł. ‘Jastrząb to drapieżny ptak.’

EDIKJY s. n. (adj. występujący w funkcji s.)

jaszczurka: Wen dy wyst fanga ȧ edikjys, kon’s zen ciöel owafa. ‘Jeśli złapiesz jaszczurkę, ona może odrzucić swój ogon.’

JȦŁOWJEC s. m. (pl. JȦŁOWCA)

jałowiec: Fum jȧłowjec kon’ȧ zoft maha. ‘Z jałowca można robić sok.’